Doel
Het doel van het project is het realiseren van een nieuw station en het aanpassen van aansluitende (spoor)infrastructuur om de volgende doelen te verwezenlijken:
- De barrièrewerking die ontstaat door de fysieke spoorinfrastructuur ter plaatse van het station Ede-Wageningen, de SOMA- en ENKA-terrein, en die indirect ontstaat door de geluidsschermen, te verminderen.
- De voorzieningen voor de verschillende vervoersmodaliteiten, de toegankelijkheid daarvan en de kwaliteit van de overstap tussen de verschillende modaliteiten te verbeteren.
- Het station plus de directe omgeving als visitekaartje voor Ede op te waarderen en het daarmee creëren van een aantrekkelijke vestigingsplaats voor wonen en bedrijvigheid.
- Een station te realiseren dat een logisch en duidelijk centrum is in het stedenbouwkundige en infrastructurele plan voor de wijdere omgeving van Ede-Oost, waardoor de genoemde kwadranten rondom het station beter met elkaar worden verbonden.
- Het project te realiseren binnen de vastgelegde Kaders: doelstellingen, subsidiecondities, scope, budget, planning en samenwerking.
Stand van zaken
Voor het project Spoorzone Ede is een gemeenschappelijke projectorganisatie ingericht met medewerkers van de gemeente Ede, NS en ProRail. Deze organisatie werkt volgens afspraken over samenwerking die in de subsidiebeschikkingen en (samenwerkings- en project) overeenkomsten zijn vastgelegd.
Het inpassen van PHS en de voortijdig beëindigde aanbesteding in 2018 leidde er ook toe dat andere onderdelen afzonderlijk en/ of vooruitlopend zijn uitgevoerd. Het gaat dan om:
- In 2015 is een tijdelijke P&R voorziening op het WFC-terrein gerealiseerd en is de halteplaats van de Valleilijn (bus 86/88) verplaatst van de zuid- naar de noordzijde van het station.
- De Westelijke Spoorzone, is, met de oplevering van twee tunnels en openbare ruimte, in 2016 afgerond.
De realisatie van de OV-knoop is verdeeld over verschillende contracten. Na het voortijdig beëindigen, eind 2018, van de eerste aanbestedingsprocedure voor het spoorse contract, heeft het Bestuurlijk Overleg Spoorzone Ede besloten tot een nieuwe aanbestedingsprocedure. In het besluit is aangegeven de significante financiële effecten, voortvloeiende uit de vertraging als gevolg van het afbreken, zo veel mogelijk te willen beperken. Het projectmanagementteam is aan de slag en op zoek gegaan naar een aanpak om de kans op een geslaagde aanbesteding te optimaliseren en naar (besparing)mogelijkheden om de gevolgschade zoveel mogelijk te beperken. Dat heeft geleid tot een aantal aanpassingen in het ontwerp en een andere aanbestedingsaanpak.
Het spoorse contract - Contract 1
In 2019 werd duidelijk dat de PHS-dienstregeling uit 2013, waar het infra-ontwerp van het station op gebaseerd was, niet paste op de beoogde spoorinfrastructuur. De opdrachtgever voor het PHS (I&W) heeft verzocht ook hier alternatieven te onderzoeken, waarbij eveneens zoveel mogelijk gezocht is naar kostenreductie. Dankzij intensieve samenwerking tussen betrokken partijen is het gelukt om in een recordtijd een alternatief te ontwikkelen dat begin 2020 goedgekeurd was (Railverkeertechnisch Ontwerp). Hiermee is ook een keuze gemaakt voor één van eerdergenoemde dienstregelingsmodellen, i.c. alternatief “6/4” zonder sprinter Utrecht – Ede v.v.
Begin 2021 heeft vooral in het teken gestaan van de hernieuwde aanbesteding van spoorse contract (C1). De procedure is in april 2021 succesvol afgerond met een geslaagde gunning aan EdeSpoort. Vervolgens is de opdrachtnemer aan de slag gegaan met de verdere technische uitwerking van het ontwerp - waarbij de beeldkwaliteit gewaarborgd moet blijven, inhoudelijke voorbereidingen, aanvragen omgevingsvergunningen en ontheffing wet Natuurbescherming en de uitvoering. Zo zijn in het derde kwartaal 2021 de spoorwegovergangen Sysselt en Kerkweg resp. deels en geheel afgesloten en is gestart met de aanleg van het ketenpark en het inrichten van het werkterrein.
Voorbereidende werkzaamheden/ conditionerende - Contract 5
Na de voortijdig beëindigen van de aanbesteding van het spoorse contract is in juni 2019 besloten tot het naar voren halen van voorbereidende werkzaamheden, waaronder kabels en leidingen en het ontgronden Frisopark en Badweg. Deze werkzaamheden maakten niet langer deel uit van C1. Hiermee werd het risicoprofiel van het spoorse contract verlaagd en werd ook zichtbare voortgang geboekt. Tegelijk werd het dan ook mogelijk om beter in te spelen op de actualiteit van de (vele) raakvlakken. De werkzaamheden zijn, met het aantreffen van een veel groter dan verwachte bodemvervuiling en met ¾ jaar vertraging, net voor aanvang van Contract 1, in het eerste kwartaal van 2022 afgerond. De meerkosten worden gedekt uit de risicoreservering binnen het projectbudget.
Geconcludeerd kan worden dat de keuze om deze voorbereidende werkzaamheden separaat en voorafgaande aan C1, uit te voeren een goede keuze is geweest. Immers, hadden deze werkzaamheden nog deel uitgemaakt van het spoorse contract C1, dan had dit onmiddellijk tot ernstige planningsproblemen geleid.
Busplein + P&R-garage en openbare ruimte - Contracten 3 en 4
Vanwege de prioriteit bij de technische afronding van het ontwerp van het spoorse contract en de uitvoering van de conditionerende werkzaamheden, is de afronding van de ontwerpen voor het busplein, de P&R-garage en openbare ruimte uitgesteld. Afronding van de ontwerpen is nu voorzien in het eerste kwartaal 2022, aansluitend wordt gestart met het proces aanbesteding. De uiteindelijke oplevering van beide onderdelen loopt naar verwachting geen vertraging op.
Mijlpalen
- Met ingang van de dienstregeling 2022 (december 2021) is gestart met de zogenaamde 10 minuten dienstregeling.
- Het spoorse contract: 2022 zal grotendeels in het teken staan van de bouw van het nieuwe station. De bouw start in Q1 2022, de ‘omklap’, en daarmee het in gebruik nemen, staat gepland voor het najaar 2023, de oplevering voor Q2 2024. Gedurende de periode zullen diverse Trein Vrije Periodes (TVP’s) van kracht zijn waarin gebruik wordt gemaakt van trein vervangend vervoer. De grote TVP staat gepland voor augustus 2022. In die TVP staat onder andere het inschuiven van de oostelijke perrontunnel gepland.
- P&R garage, bus en taxiplein en overige openbare infrastructuur; na gunning van de werkzaamheden eind 2022 volgt de realisatie in de loop van 2023 en 2024. In deze periode wordt ook de westtunnel gerealiseerd.
- Groenvoorzieningen openbare ruimte: na gunning van de werkzaamheden in Q2 2023 volgt de realisatie. De oplevering is voorzien gelijktijdig met de oplevering van het project in Q2 2025.
Financiën
2021 | Begroot | Werkelijk | Verschil | Toelichting |
|---|---|---|---|---|
Kosten | 7.384 | 5.174 | 2.210 | Er is dit jaar minder uitgegeven dan verwacht. De oorzaak is dat een deel van de gemaakte kosten via het budget bij ProRail lopen. Dit leidt niet tot een budgettair voordeel omdat de kosten in een later stadium ten laste van het projectbudget komen. |
Opbrengsten | 8.251 | 8.050 | 201 | Er zit een kleine afwijking in de opbrengsten als gevolg van administratieve verschuivingen in boekjaren. |
Nominale bedragen x € 1 miljoen | |||
Investering | € | Dekking | € |
Reeds gerealiseerd (boekwaarde) | 47,3 | Ministerie I&W | 42,1 |
Nog te maken kosten | 82.5 | Provincie Gelderland (inclusief GSO-4 gelden) | 35,2 |
Gemeente Ede (reserve) | 43,9 | ||
Overige bijdragen | 5,0 | ||
Storting vanuit Parklaan | 3,6 | ||
Totaal | 129,8 | 129,8 | |
Resultaat (reëel) | 0 | ||
Projectbudget en dekking
Het projectbudget Spoorzone Ede (Westelijke Spoorzone en OV-knoop) wordt gedekt door bijdragen van het ministerie Infrastructuur en Waterstaat, provincie Gelderland en de gemeente Ede. Het Bestuurlijk Overleg Spoorzone Ede heeft in november 2021 het projectbudget OV-knoop verhoogd en vastgesteld.
In het bestuurlijk overleg van januari 2020 zijn afspraken gemaakt over het deel van het projectbudget waarvan de dekking nog niet is vastgesteld. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat staat tot circa 40% (PHS-deel) garant voor de kosten van marktwerking voor het spoorse deel. De gemeenteraad heeft in de Perspectiefnota 2022- 2025 aanvullende middelen beschikbaar gesteld. De provincie Gelderland heeft eerder de intentie uitgesproken om de bijdrage van de gemeente Ede tot maximaal 50% te financieren. De provinciale heeft in zijn Mid Term Review in juni/juli 2021 besloten van de gevraagde € 6,4 miljoen, € 4,0 miljoen te honoreren. Daarnaast heeft de provincie toegezegd zich in te spannen om het bedrag vanuit de provinciale HUB-gelden, aan te vullen met € 1,0 miljoen. Er resteert dan nog een bedrag € 1,4 miljoen. Op dit moment is hiervoor geen alternatieve dekking en is om die reden in het risicodossier benoemd.
Risico's
Het risicodossier wordt periodiek geactualiseerd. Om sturing te krijgen op de risico’s zijn afspraken gemaakt hoe om te gaan met een nieuw risico, de waardering en benoemen en actualiseren van de beheersmaatregelen. De beheersmaatregelen zijn gedefinieerd en worden uitgevoerd. Het effect hiervan wordt frequent besproken. Binnen het projectbudget is een bedrag gereserveerd voor de risico’s in het risicodossier.