Kwaliteit leefomgeving

Doorontwikkeling in de BORketen
In 2021 zijn we gestart met een doorontwikkeling in de BORketen (ketensamenwerking van beleid naar uitvoering in het beheer van de openbare ruimte). We zetten daarbij onder andere in op betere sturing van de budgetten en optimalisering van planning en uitvoering. De inspanningen lonen, er zijn verbeteringen zichtbaar met betrekking tot het totale resultaat; er zijn echter nog wel afwijkingen te constateren. We gaan door met het realiseren van een nog betere taakverdeling en rolinvulling om afwijkingen te minimaliseren.

Stijgende onderhoudskosten
In 2021 bleken de aanbestedingen voor onderhoud aanzienlijk hoger uit te vallen. Oorzaken zijn onder andere de schaarste van bouwmaterialen en personeelstekort bij toeleveranciers, aannemers en andere organisaties in de keten. Daarnaast is, vanwege wereldwijde coronamaatregelen, de productiecapaciteit van veel halffabricaten en toeleveranciers teruggeschroefd en dit blijkt niet snel te herstellen. Dit betekende dat we keuzes moesten maken waardoor er achterstand in onderhoud is ontstaan waar we ons geld aan besteden en waaraan niet.

Motie Onderhoud openbare ruimte
Bij de Programmabegroting 2022-2025 is een motie ("Motie 17") aangenomen waarin het college verzocht wordt om de achterstand van het onderhoud van de openbare ruimte in kaart te brengen en te komen met een onderhoudsplan dat een nieuwe visie op het onderhoud van de openbare ruimte, een prioritering van keuzes en een verbeterde onderhoudsefficiency bevat. Het nieuwe plan moet worden voorzien van een dekkingsvoorstel en dient te worden gedeeld met de raad en de nieuw te vormen coalitie, zodat deze dit mee kan nemen bij het opstellen van het nieuwe bestuursakkoord.

Omgevingswet
De invoering van de Omgevingswet is wederom opgeschoven. De invoering wordt met ten minste 3 maanden (1 oktober 2022) en mogelijk met 6 maanden (1 januari 2023) uitgesteld. De omgevingswet gaat veel wet- en regelgeving vervangen. Voor nadere informatie zie programma 5 (Ruimtelijke ontwikkeling).

Klimaatverandering
Het veranderende klimaat is van invloed op onze kapitaalgoederen door de piekbuien, langere periode van droogte en hitte. We moeten onze inrichting en het beheer van de openbare ruimte hierop afstemmen. Onze openbare ruimte moet zo ingericht worden dat hevige neerslag verwerkt kan worden. Onze hoofdgroenstructuur kan een bijdrage leveren aan de berging van de piekbuien en verkoeling in hete periodes, hierbij als aandachtspunt dat we inzetten op klimaatbestendige bomen en groen. Daarbij houden we rekening met beplanting die minder vatbaar is voor uitval in periodes van droogte. Daarnaast kijken we hoe om te gaan met nieuwe invasieve soorten. Vanuit de opgave robuuste natuurversterking wordt een investeringsagenda opgesteld om projectmatig uitvoering te geven aan het programmaplan klimaat.

Druk op de ondergrond
In het bestuursakkoord zijn ambities vastgelegd over de energietransitie, klimaatadaptatie en duurzaamheid. Deze ambities leiden onder andere tot de aanleg van het warmtenet, hemelwaterbuffering en gescheiden rioolstelsels. Daarnaast leidt ook een verdere digitalisering (glasvezel) tot een toename van de aanleg van kabels en leidingen. Ook het ondergronds brengen van de hoogspanningsleidingen heeft een groot ruimtebeslag. Regie op de ondergrond wordt dus steeds belangrijker. Om grip te krijgen op de inrichting van de ondergrond is gewerkt aan een profielenhandboek. Hierin worden oplossingen aangedragen waarmee ondergrondse functies beter ingepast en op elkaar afgestemd worden. Hierbij is ook een directe koppeling gelegd met het bovengronds ruimtegebruik.

Knelpunten (congestie) elektriciteitsnet
Er is sprake van zogenaamde congestie op het elektriciteitsnet. Dat betekent dat er geen ruimte is voor transport van extra stroom. De oorzaken daarvan zijn het toenemende gebruik van (duurzame) elektriciteit in plaats van gas, de sterke economische groei en de snelle digitalisering. Wat ook meespeelt is het grote tekort aan technici voor het aanleggen van nieuwe infrastructuur. Dat kan gevolgen hebben voor de eindgebruiker, maar ook voor stroomopwekprojecten. Liander werkt als netbeheerder aan een oplossing. Als gemeente Ede hebben wij er belang bij dat de problemen snel en duurzaam worden opgelost.

Robuuste natuurversterking
We zien nog altijd dat het niet goed gaat met de biodiversiteit en herstel zal nog een lange periode in beslag nemen. We zien in provinciale gegevens een forse afname van biodiversiteit in het landelijk gebied en in de stad. Datzelfde geldt voor de natuurgebieden op arme zandgronden zoals de Veluwe. Hier liggen de meeste Edese natuurgebieden. Daarnaast blijkt dat de staat van instandhouding van de bossen op de flanken van de Veluwe, waarvan we dachten dat ze nog in redelijke staat zijn, er zeer slecht aan toe zijn. Ook hier is sprake van ernstige verzuringsschade. Tegelijkertijd hebben we gezien dat (bodem)herstelmaatregelen effect hebben en zien we de eerste tekenen van herstel van natuurgebied de Ginkel. Het mierenreservaat in Bennekom is ingesteld en tijdens inventarisaties zijn er meer bijzondere soorten aangetroffen. Het beheer van het reservaat gebeurt door vrijwilligers, ondersteund door een professional. Door corona is de recreatiedruk op de natuurgebieden toegenomen. Het jaar 2021 doorbrak de jaren van warme en droge zomers waardoor minder negatieve effecten van droogte zichtbaar waren. We zien dat natuurinclusief werken en denken bij externe projecten steeds vaker de norm wordt. Bij grote langjarige projecten zien we dat het borgen van de natuuropgave lastiger is.

Werken aan vitale wijken
Zowel het Rijk, de provincie als de gemeente zetten zich in voor het versterken van de leefbaarheid en veiligheid in kwetsbare wijken. Belangrijk daarbij is het koppelen van sociale, fysieke en veiligheidsopgaven (integraal en gebiedsgericht werken) in combinatie met het versterken van de betrokkenheid en zelfredzaamheid van bewoners. De Provinciale Staten van Gelderland heeft op 1 juli 2020 het Beleidsprogramma Leefbaarheid 2020 - 2024: ‘Verbonden met je buurt’ vastgesteld. De gemeente Ede en de provincie zijn met elkaar in gesprek gegaan waarbij de insteek was en is te komen tot een wijken-/dorpendeal en kennisontwikkeling en -uitwisseling. Ondanks dat aanvankelijk de snelheid van het verwezenlijken van ambities niet synchroon liep, en er nog geen wijken-/dorpendeal gemaakt is, zien we mogelijkheden om in 2022 een deal te sluiten, zodat de sociale verbondenheid in de dorpen, wijken en buurten van Gelderland versterkt wordt.

Kolkakkerbuurt
Woonstede en de gemeente werken aan de totale vernieuwing van de Kolkakkerbuurt. De eerste resultaten hiervan zijn te zien in de buurt en zijn veelbelovend. De gemeente is hierbij mede verantwoordelijk voor de totale vernieuwing van de openbare ruimte. In de Perspectiefnota 2022-2025 is hiervoor een extra krediet beschikbaar gesteld. Vanwege een tegenvallende aanbesteding, stijgende bouwkosten en tegenvallende verrekeningen van kosten met Woonstede is een aanvullend krediet nodig. Dit zal als knelpunt worden opgevoerd bij de Meerjarenbeleidsvisie 2023-2026.