Onderhoud kapitaalgoederen

 
Vertraging integrale projecten
We sturen op integraliteit en een brede participatie-aanpak, en hebben geconstateerd dat dit een lastig proces blijft. Met name het vinden van een manier om met de bewoners van Ede een participatietraject te doorlopen is, vooral met de coronamaatregelen, tijdrovend. Brede afstemming en het in elkaar schuiven van planningen kost meer voorbereidingstijd waardoor er dikwijls vertraging in de uitvoering optreedt. Tijdens die langere voorbereidingstijd loopt de kwaliteit van de openbare ruimte verder terug. Dat betekent dat er in de tussentijd (voor de daadwerkelijke aanpak) meer onderhoud gepleegd moet worden om de veiligheid te garanderen. Op het moment van uitvoeren van het project is de te nemen onderhoudsmaatregel zwaarder en dus duurder.

Budgetten Riolering en Wegen lopen niet synchroon
In een aantal gevallen (werk-met-werk maken, wijkgericht werken) is het zinvol als Wegen samen met Riolering opgaat. De budgetten van Riolering zijn toereikend, maar die van Wegen niet. Als Wegen niet meegaat met Riolering is dit een gemiste kans om wijkgericht en kostenefficiënt te werken. Als Wegen wel meegaat, legt dat beslag op regulier budget en ontstaan er onderhouds- en/of vervangingsachterstanden.

Gebiedsgerichte projecten

• Zeeheldenbuurt en Bloemenbuurt.

In de Zeehelden- en Bloemenbuurt liggen beheer- en vervangingsopgaven voor riolering, wegen en bomen. In 2021 zijn op basis van de geïnventariseerde opgaven, wensen en ambities de Startnotitie Zeeheldenbuurt en de Startnotitie Bloemenbuurt opgesteld. Na besluitvorming van de raad over deze startnotities en de keuze voor één van de voorgestelde opties kan naar verwachting in de tweede helft van 2022 gestart worden met de aanbestedingsprocedure. In 2023 wordt vervolgens gestart met uitvoering in fases. In de Zeeheldenbuurt is al wel gestart met de voorbereiding van cluster 1 (omgeving Concordialaan) i.v.m. de slechte staat van de riolering én het feit dat in de Concordialaan zo snel mogelijk warmtenet moet worden aangelegd vanwege de warmtevoorziening van de Kolkakkerbuurt. Naar verwachting zijn de werkzaamheden in dit eerste cluster eind 2022 gereed.

• Hakselseweg/Verlengde Maanderweg.

Bij dit project zijn beheer- en vervangingsopgaven voor riolering, wegen, verkeer en bomen gerealiseerd Een intensief participatietraject heeft geresulteerd in de uiteindelijke keuze voor de herinrichting. Finale afronding van dit project vindt in Q1 2022 plaats. De buurtbewoners zijn over het algemeen erg tevreden met de nieuwe inrichting.

• Vogelbuurt.

In de Vogelbuurt liggen beheer- en vervangingsopgaven voor riolering, wegen en bomen.
Het project heeft vanwege ziekte en personeelsverloop in 2021 zo goed als stil gelegen. Dit project is in de opstartfase. De verwachting is dat het planproces plaatsvindt in 2022, de voorbereiding in 2023 en uitvoering in 2024.

• Kolkakkerbuurt (Brinkweg e.o.)

Het bouwrijp maken van de Kolkakkerbuurt is in 2021 afgerond. Bij de Perspectiefnota 2022-2025 is een extra krediet van € 604.000 toegekend, omdat het beschikbaar budget onvoldoende bleek. Woonstede is gestart met de bouw van de woningen en zal hier naar verwachting in Q2 2023 klaar mee zijn. In Q2 2022 wordt begonnen met het gefaseerd woonrijp maken van het openbaar gebied bij de opgeleverde woningen. Naar verwachting vindt de uitvoering van het laatste deel van het project, de vernieuwing van de Verlengde Maanderweg tussen de Schaapsweg en de Klaprooslaan, in 2023 plaats. Dit wordt afgestemd op de bouw van Woonstede.

• Blokkenweg e.o.

In deze buurt liggen opgaven voor wegen, riolering, verkeer en bomen. In 2021 heeft de voorbereiding van de uitvoering plaatsgevonden en dit loopt door in 2022. Inhoudelijk was er een tegenvaller, de ondergronds aansluiting van het nieuwe riool op het bestaande riool paste niet goed binnen de projectgrenzen. Daarom is het projectgebied uitgebreid om deze aansluiting duurzamer te maken. Onder andere hierdoor starten we een paar maanden later met de uitvoering dan gepland. Naar verwachting zal uitvoering starten na de zomer van 2022.

• Pakhuisweg

In dit project liggen opgaven voor wegen, verkeer, riolering, bomen en een snel fietsroute. In 2021 is aan de voorbereiding van de uitvoering gewerkt. Het is een complex project door de vele betrokken disciplines, de diverse betrokken organisaties (gemeente Veenendaal en Rijkswaterstaat) en de aanwezigheid van boomwortels en kabels en leidingen in de ondergrond. Wegens capaciteitsproblemen is dit project circa 5 maanden vertraagd. Verwachting is dat de uitvoering start in Q2 2022. De vertraging van de uitvoering heeft vooralsnog geen gevolgen.

Overige projecten
Wegen
Voor het vervangen van wegen was in 2021 een totaalkrediet beschikbaar van € 1,8 miljoen.
Hiervan is € 1,0 miljoen besteed, onder andere aan:

• Telefoonweg/Kuiperplein.
• Westelijke Parallelweg en Mielweg te Lunteren.
• Laarweg e.o. Harskamp (laatste fase).

Door vertraging in de voorbereiding door corona, langere participatietrajecten en wijzigingen in de scope zijn een aantal projecten doorgeschoven (€ 0,8 miljoen). Dit betreft onder andere:

• Vincent van Goghlaan.
• Vossenakker.
• Bijdrage aan de Verlengde Maanderweg (gebiedsgericht project).
• Bijdrage aan de Bloemenbuurt (gebiedsgericht project).

De uitgangspunten voor het onderhoud aan onze wegen is conform het strategisch plan wegen (2017). Het concept beheerplan wegen is inhoudelijk gereed, de financiële paragraaf vraagt nog nadere afstemming. De planning voor het wegenonderhoud wordt met het uitvoeringsprogramma (UVP) vormgegeven.

Zoals gezegd kost integraal plannen en de gebiedsgerichte aanpak van (onderhouds-)projecten een langere voorbereidingstijd. Hierdoor loopt de kwaliteit van de wegen verder terug. Dit betekent dat er in de tussentijd (voor de daadwerkelijke aanpak) meer onderhoud gepleegd moet worden om de veiligheid te garanderen. Dit wordt vooralsnog binnen het beschikbare budget gedekt door verschuiving van projecten en het maken van afwegingen op basis van risico’s. Op het moment van uitvoeren van het project is de te nemen onderhoudsmaatregel zwaarder en dus duurder. Dit leidt in de toekomst tot overschrijding van het onderhoudsbudget. In 2022 vindt onderzoek plaats naar de werkelijk benodigde onderhoudsbudgetten.

In 2021 is groot onderhoud gepleegd aan onder andere:

• Reehorsterweg, Diedenweg en Sportlaan.
• Verlengde Amsterdamseweg.
• Voltatstraat.
• Wekeromseweg.
• Oranjelaan.
• Hullenbergweg en Hullenberglaan Bennekom.
• Kernhemseweg.
• Poortwachter.
• Laan der Verenigde Naties.

Een aantal groot onderhoud projecten zijn (deels) doorgeschoven naar komende jaren. Belangrijkste redenen zijn scopewijzigingen en een langere voorbereidingstijd door integrale afstemming en burgerparticipatie, die onder andere door de corona-maatregelen extra vertraagd werden.

• Klomperweg Lunteren.
• Spoorwegovergangen.
• Lumiërestraat.
• Grootveld en Veldbeeklaan (Veldhuizen B).

Het voordeel dat hierdoor ontstaat is verrekend met de Reserve Groot onderhoud openbare ruimte, zodat de budgetten beschikbaar blijven voor deze projecten.

Openbare verlichting
Voor de vervanging van de openbare verlichting was in 2021 een totaalkrediet van € 0,7 miljoen beschikbaar. Dit bedrag is besteed aan het vervangen van slechte armaturen in Kernhem A, het vroegtijdig vervangen van led verlichting in het buitengebied (i.v.m. frequente storingen) en vervangingen op diverse wegen in Harskamp.
In 2022 en 2023 wordt de achterstand in de reguliere vervangingen ingelopen. De achterstand in de remplace is in 2021 ingelopen. Hiervoor is € 110.000 uit de reserve Groot onderhoud openbare ruimte onttrokken.

Technische installaties
Voor het vervangen van verkeersregelinstallaties was in 2021 een totaalkrediet van € 0,6 miljoen beschikbaar. Hiervan is € 0,1 miljoen besteed, onder andere aan de gemeentelijke bijdrage (potentheorie) voor de vervanging van de VRI Poortwachter.

Door langere voorbereidingstijd en gebrek aan capaciteit zijn een tweetal projecten doorgeschoven (€ 0,5 miljoen). Dit betreft:

• VRI Willy Brandtlaan - Dreeslaan.
• VRI Proosdijerveldweg - Molenstraat.

Op basis van leeftijd heeft groot onderhoud plaatsgevonden aan enkele parkeerautomaten.
In samenspraak met Levendig Centrum is een nieuw systeem voor de centrumafsluiting in Ede en Lunteren gekozen dat in 2021 voorbereid is en in 2022 uitgevoerd wordt.

Civiele kunstwerken
Voor het regulier onderhoud aan kunstwerken is een raamovereenkomst opgesteld. Aan de hand van de jaarlijkse inspectie wordt onderhoud uitgevoerd. Het beheer en onderhoud heeft conform het onderhoudsplan jaarschijf 2021 plaatsgevonden. Hiervoor is onder andere het geluidsscherm vervangen aan de Van Balverenweg te Bennekom en heeft levensduurverlengend onderhoud plaatsgevonden.

Groen en bomen
De uitgangspunten voor het onderhoud aan groen en bomen wordt uitgevoerd volgens Groenbeleid (2020) en Bomenbeleidsplan (2013). Het concept bomenbeheerplan is inhoudelijk gereed, de financiële paragraaf vraagt nog nadere afstemming. Voor 2022 staat op de planning om voor de overige groenonderdelen beheerplannen op te stellen. De planning van de grootschalige onderhoudswerkzaamheden zoals het vervangen van bomen en plantvakken wordt met het uitvoeringsprogramma (UVP) vormgegeven.

Binnen de onderhoudsbudgetten groen is er bij een aantal onderdelen spraken van vrijval. De vrijval is van toepassing op de budgetten van cultuurlijk groen, natuurlijk groen, Japanse duizendknoop (JDK) en Eikenprocessierups (EPR). Door de natte zomer en een groeizaam seizoen is minder inboet gepleegd. De kosten voor bestrijding van de EPR en de JDK waren lager dan geraamd. Door de projectaanpak Team Rups en gunstige weersomstandigheden is de overlast van de EPR minder groot geweest dan verwacht. De bestrijding van de JDK in 2019 en 2020 was effectief waardoor er in 2021 minder areaal JDK bestreden hoefde te worden.

In de afgelopen jaren hebben we de onderhoudskosten zien oplopen voor een aantal producten. Daarnaast vallen de aanbestedingen van onderhoudscontracten hoger uit. De tekorten worden vooralsnog gedekt binnen het beschikbare onderhoudsbudget door vrijval binnen groen. In de toekomst is deze ruimte niet meer aanwezig en zal overschrijding ontstaan van het onderhoudsbudget. In 2022 vindt onderzoek plaats naar de werkelijk benodigde onderhoudsbudgetten.

Cultuurlijk groen
Het beheer aan cultuurlijk groen wordt uitgevoerd volgens het afgesproken kwaliteitsniveau. Actueel onderwerp binnen cultuurlijk groen is hoe om te gaan met de klimaatsveranderingen. We zien dat de effecten van de oplopende temperaturen zoals bijvoorbeeld hittestress invloed heeft op de beplanting in de vorm van hoge uitval van warmte- en droogtegevoelige beplantingssoorten. In nieuwe planvorming wordt rekening gehouden met de klimaatbestendige assortimentskeuze van de beplanting. In 2021 was een krediet beschikbaar van € 355.000 ten behoeve van het revitaliseren van cultuurlijk groen. Dit krediet is voor een bedrag van € 95.000 besteed aan onder andere het vervangen van de vakbeplanting op de Rembrantlaan, Hoofdweg Ederveen en Larixlaan. In 2021 is een start gemaakt met de uitvoering van de overig geplande werkzaamheden, maar door capaciteitsproblemen vindt afronding van deze werkzaamheden plaats in Q1 2022.

Bomen
De voortgang van de onderhoudswerkzaamheden aan het bomenbestand wordt uitgevoerd conform de
3-jarige snoeicyclus. Daarnaast is afgelopen plantseizoen het beschikbaar krediet van € 100.000 volledig geïnvesteerd in het vervangen van individuele bomen door de hele gemeente.

Uitvoering bomenbeleid
Voor de uitvoering van de projecten uit het bomenbeleidsplan was in 2021 € 520.000 beschikbaar. Van dit krediet is € 140.000 besteed aan de projecten Oranjebuurt, Willem Witsenlaan en Oude Kerkweg. Het overige deel van het krediet schuift, met name vanwege capaciteitsproblemen, door naar 2022 en 2023. Dit zijn onder andere de projecten Luntersekade, Blankespoorsedijk, Veldbeeklaan, Zeeheldenbuurt en Vincent van Goghstraat. Het bomenproject Hof van Sint Pieter in Bennekom wordt verder in de tijd doorgeschoven in verband met urgentere boomvervangingen.

Boomziektes en - plagen
Voor de uitvoering van de projecten uit het bomenbeleid ten behoeve van boomziektes was in 2021 € 510.000 beschikbaar. Van dit krediet is € 190.000 besteed aan de boomvervanging aan onder andere de Tienminutenweg/Luntersekade in het buitengebied, de Verlengde Amsterdamseweg en de Limburg van Stirumstraat In Lunteren en aan luisbestrijding. Het overige deel van het krediet schuift, met name vanwege capaciteitsproblemen en stagnering van gebiedsgerichte projecten, door naar 2022 en 2023. Dit zijn onder andere de projecten in de Zeeheldenbuurt, Bloemenbuurt en de Kastelenlaan.

Bos en natuur
Voor het product bos en natuur ligt de opgave vanuit de provincie om, in het kader van herplantplicht, de dode fijnsparren door de droogte en aantasting van de letterzetter te vervangen. In 2021 zijn er drie vakken fijnspar ingeplant. Daarmee liggen we op koers van de planning.
De droogte maar ook de stikstofdepositie zorgen voor een afname van natuurwaarden. In 2021 zijn is daarom gestart met het opstellen van een nieuw beheerplan natuurgebieden voor de gemeente Ede. Met dit plan spelen we in op de afname van natuurwaarden. Daarnaast heeft ook recreatie een verstorend effect op de natuur. Onder leiding van de provincie en in samenwerking met anderen terrein beherende organisaties is gewerkt aan een recreatiezoneringsplan voor de Veluwse natuurgebieden. Het plan wordt voorjaar 2022 door Gedeputeerde Staten vastgesteld.

Spelen
In 2021 is nieuw beleid voor spelen opgesteld, het beleidsplan 'Buiten bewegen, ontmoeten spelen en sporten' (BOSS). Het beleid is verbreed naar bewegen in de openbare ruimte voor alle leeftijden. Eind 2021 is een start gemaakt met het opstellen van een beheerplan, dit wordt in 2022 afgerond.

Voor de vervanging van speelvoorzieningen was in 2021 een krediet van € 210.000 beschikbaar. Er is een start gemaakt met het uitvoeren van de vervangingen van enkele speelondergronden en -toestellen, maar door capaciteitsproblemen, ziekteverzuim en burgerparticipatie is een deel van de uitvoering van de werkzaamheden vertraagd (€ 150.000). Uitvoering loopt door in 2022.

Begraven
Voor het product begraven wordt een toekomstvisie opgesteld. Vooralsnog worden geen nieuwe projecten opgestart tenzij dit noodzakelijk is. Het reguliere onderhoud van het product begraven wordt uitgevoerd volgens planning.

Riolering
In 2021 zijn diverse afkoppel-, vervanging- en renovatiewerkzaamheden uitgevoerd. In totaal is van de € 7,8 miljoen investeringsruimte € 7,5 miljoen uitgegeven. Het verschil van € 0,3 miljoen is als volgt te verklaren:

-   Meerkosten uitgevoerde projecten (€ 0,5 miljoen)

Met name door uitbreiding van scope en versnelde voorbereidingstrajecten is in 2021 per saldo sprake van meerkosten op uitgevoerde projecten.

• Renovatie stedelijke rioolgemalen.
• Asfalteren klinkersleuven.
• Relinen.
• Oranjebuurt.
• Willem Witsenlaan.
• Nieuwe Maanderbuurtweg.
• Planvoorbereiding Vincent van Goghstraat.
• Van Irhovenlaan.
• Planvoorbereiding Vossenakker - Arthur van Schendellaan.
• Park Reehorst.
• Bennekom oost - deelgebied 4.

-   Ingevoegde en versnelde werken (€ 0,3 miljoen)

Na een heroverweging van de rioleringsopgave zijn onderstaande werken ingevoegd om werk met werk te kunnen maken.

• Zeeheldenbuurt cluster 1 - Concordialaan e.o.
• Diedenweg zuid - Baron van Wassenaerlaan.
• Levendig Centrum.
• Van Heutszlaan.

Daarentegen is de opgave aan de Frankeneng (transportriool) komen te vervallen, de technische levensduur van de leiding is nog niet bereikt.

-   Getemporiseerde projecten (€ 1,1 miljoen)

Vertraging in planvoorbereiding door corona, capaciteitstekort en participatietrajecten.
Het betreft de volgende projecten:

• Renovatie riolering buitengebied.
• Kop van de Parkweg.
• Buurtscheuterlaan.
• Kerkweg.
• Bennekom oost - particulier afkoppelen.
• Kastanjelaan-Dorpsstraat Lunteren.
• Engweg Lunteren.

In 2021 is weer een deel van de vrijvervalriolering gereinigd en geïnspecteerd. Het onderhoudsbestek voor mechanische riolering is opnieuw aanbesteed in zes percelen. Dit heeft geresulteerd in het contracteren van drie partijen voor het beheer en onderhoud van de gemalen. Verder is in 2021 het reguliere preventief en correctief onderhoud aan de riolering uitgevoerd.

Oppervlaktewater
In 2021 is fors ingezet op de bestrijding van de Amerikaanse rivierkreeft. Dit leidt tot een lichte overschrijding van het beschikbaar onderhoudsbudget. Uit een inventarisatie begin 2021 is gebleken dat de Amerikaanse rivierkreeft in groten getale voorkwam in de Proosdijvijver in Ede. Om de overlast te verminderen en verdere verspreiding van deze schadelijke exoot naar andere vijvers te voorkomen, zijn de kreeften medio 2021 gevangen uit de vijver. Nu wordt ingezet op het onder controle houden van de populatie.

In 2021 zijn een tweetal contracten afgesloten voor het regulier onderhoud en zomer- en winterklaar maken van fonteinen en waterkunstwerken. De begroting voor het onderhoud aan technische watervoorzieningen is iets overschreden, met name door vandalisme aan de fontein in het Huygenspark.

Gemeentelijk wagenpark
In 2021 was de vervanging van acht voertuigen voorzien. Er zijn uiteindelijk zes voertuigen vervangen. Ook in 2021 is kritisch gekeken of een voertuig wel echt nodig is. Zo is in 2021 een flexvoertuig verkocht dat weinig werd gebruikt. Deze is niet vervangen. Daarnaast laat de vervanging van één voertuig wat langer op zich wachten door een langere levertijd, waardoor de vervanging pas in 2022 officieel rond is. Eind 2021 bestaat het gemeentelijk wagenpark uit 37 voertuigen en 4 elektrische scooters.

We onderzoeken continu hoe we het wagenpark verder kunnen verduurzamen. Zo is er een benzinevoertuig vervangen door een elektrische variant en hebben we een ander benzinevoertuig vervangen door een voertuig aangedreven op groengas (CNG). Op dit moment is het aanschaffen van een voertuig op waterstof nog niet haalbaar, omdat er binnen de gemeente Ede nog geen punt is om waterstof te tanken en omdat voertuigen aangedreven door waterstof nog niet beschikbaar zijn bij onze leveranciers.

Vastgoed
Er is in 2021 minder uitgegeven aan regulier onderhoud. Voor drie gymzalen staan renovaties gepland voor uitvoering in 2022 waarbij gelijk ook regulier onderhoud wordt uitgevoerd. Daarom zijn er voor deze gymzalen beperkte kosten voor onderhoud gemaakt in 2021, maar volgen deze kosten in 2022.

Ook een deel van het geplande groot onderhoud is niet uitgevoerd. Dit zorgt voor een lagere onttrekking uit de voorziening. De kleedkamers van V.V. Bennekom zijn toe aan groot onderhoud en renovatie, maar op verzoek van de vereniging is dit met enkele jaren uitgesteld. Door het combineren van groot onderhoud aan het dak van de Spil in Harskamp met het plaatsen van PV-panelen en benodigde aanpassingen aan de constructie is dit onderhoud uitgesteld naar 2022.

Toelichting op de reserves en voorzieningen
Voorziening vervangingsinvesteringen riolering
In deze voorziening zijn middelen gereserveerd voor de vervanging van riolering. Tevens worden de jaarlijkse voor- en nadelen op de exploitatie van het product riolering via deze voorziening verrekend. Hierdoor worden grote schommelingen in het tarief rioolheffing voorkomen en wordt gewaarborgd dat elke geïnde euro rioolheffing aan riooltaken wordt besteed.

Reserve groot onderhoud openbare ruimte
Deze reserve wordt gebruikt voor het uitvoeren van groot onderhoud aan wegen en openbare verlichting. Voor dit onderhoud zijn structurele budgetten in de exploitatie opgenomen. Als de verwachting is dat er in enig jaar meer of minder wordt uitgegeven, wordt het verschil verrekend met deze reserve.

Reserve begraven
De reserve begraven wordt gebruikt om de jaarlijkse voor- en nadelen op het product begraven te verrekenen (egalisatie). De onderhoudskosten die voortkomen uit het exploitatieplan Begraven worden op deze manier gedekt uit de reserve.

Voorziening onderhoud gemeentelijke vastgoedportefeuille
In deze voorziening zijn middelen gereserveerd voor het groot onderhoud aan de gemeentelijke vastgoedportefeuille.