Balans en toelichting

Voorraden

Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie
Het saldo op 31 december 2021 van de balanspost onderhanden werk bedraagt € 77,4 miljoen en bestaat in zijn geheel uit bouwgronden in exploitatie. Gedurende het verslagjaar zijn de bouwgronden in exploitatie vermeerderd met € 13,9 miljoen. De belangrijkste vermeerderingen zijn: afsluiten plannen -/- € 4,6 miljoen, rentetoevoeging € 2,0 miljoen, tussentijdse winstneming € 2,4 miljoen en opboeken van voornamelijk exploitatiekosten voor bedrijventerrein A12 De Klomp € 2,1 miljoen, Kazerneterrein Maurits WFC € 3,9 miljoen, Kernhem Vlek B Oost en West in totaal € 5,3 miljoen en voor de kazerneterreinen Maurits Noord, Elias Beeckman en Simon Stevin in totaal € 5,4 miljoen.
Onder de verminderingen van de bouwgronden in exploitatie voor een totaalbedrag van € 53,3 miljoen vallen: verkoop van grondkavels gebied Kernhem Vlek B West € 6,1 miljoen, kazerneterrein Maurits WFC € 9 miljoen, kazerneterrein Simon Stevin € 13,5 miljoen en bedrijventerrein A12 De Klomp € 18,7 miljoen.
Voor een uitgebreide toelichting op de inkomsten en uitgaven betreffende de projecten in plan- en realisatiefase wordt verwezen naar het MPG 2022 dat tegelijkertijd met deze jaarrekening is aangeboden aan de gemeenteraad. Het resumerende resultaat is in onderstaande tabel in beeld gebracht.

Gereed product en handelsgoederen
De balanspost gereed product en handelsgoederen omvat per 31 december 2021 alleen de op voorraad liggende magazijngoederen. Gedurende het jaar is deze voorraad gemuteerd door inkopen en afgiften van magazijngoederen (beiden voor € 0,2 miljoen).

Voorziening voor negatieve plannen Grondzaken
In de paragraaf grondbeleid bij deze jaarrekening is een nadere toelichting gegeven op de ontwikkeling van de voorziening in aanloop naar de vaststelling van de negatieve plannen bij het MPG. De voorziening voor negatieve plannen ten behoeve van de afdeling Grondzaken is dienovereenkomstig gemuteerd. De toevoeging aan de voorziening (zie kolom vermeerdering) voor de inflatiecorrectie bedraagt € 0,7 miljoen. De onttrekking is in totaal € 7,4 miljoen door het afsluiten van de negatieve plannen Reehorsterweg Noord en Wekerom West en het omzetten van gronden Lunteren - De Hulakker van vlottende activa (onderdeel onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie) naar materiële vaste activia (onderdeel gronden en terreinen). De vrijval van de voorziening vanwege een gunstige ontwikkeling van de lopende negatieve plannen is in totaal € 3,1 miljoen.

Uitzettingen met een looptijd < 1 jaar
Vorderingen op openbare lichamen.
Het saldo van deze vorderingen op de balans per 31 december 2021 bedraagt € 0,5 miljoen, voor het merendeel op gemeenten. De toelichting op de voortgang en de invordering van deze vorderingen is meegenomen bij het onderdeel overige vorderingen.

Uitzettingen in ’s Rijks schatkist met een rentetypische looptijd < 1 jaar
De gemeente is op grond van de Wet financiering decentrale overheden verplicht tot deelname aan het schatkistbankieren. Voor de gemeente betekent schatkistbankieren dat zij al haar overtollige middelen aanhoudt in de schatkist bij het ministerie van Financiën (zie ook de paragraaf Financieringen). Op 31 december 2021 heeft de gemeente voor € 60,4 miljoen aan overtollige middelen uitstaan op 's Rijks schatkistrekening.
Het drempelbedrag is het maximale bedrag dat de gemeente over een heel kwartaal gezien gemiddeld op dagbasis buiten de schatkist mag houden. Door middel van een berekening dient aangegeven te worden of aan deze regel is voldaan. Uit onderstaande tabel blijkt dat er geen sprake is geweest van overschrijding van het drempelbedrag.
 

Overige vorderingen
De overige vorderingen worden onderscheiden in:

• Belastingdebiteuren (zoals opgelegde belastingkohieren WOZ en afvalstoffenheffing).
• Debiteuren Sociaal Domein (v/h Werk, Inkomen en Zorg).
• Overige debiteuren (zoals detacheringen en verkoop van onroerend goed).

Het saldo van de overige vorderingen bedraagt per 31 december 2021 € 6 miljoen. Aan vorderingen op openbare lichamen staat zoals hiervoor genoemd eind 2021 € 0,5 miljoen open. Dit geeft op balansdatum 31 december 2021 een totale openstand van de vorderingen voor € 6,5 miljoen. Deze totale openstand is in onderstaande tabellen verwerkt. De reden hiervan is dat de administratieve verwerking en afwikkeling van zowel de vorderingen openbare lichamen als de overige vorderingen deel uitmaken van hetzelfde debiteurenproces.

Per categorie worden de overige vorderingen onderstaand toegelicht.

Belastingdebiteuren

Belastingdebiteuren hebben de mogelijkheid hun vorderingen in termijnen te voldoen en/of te laten incasseren, dit in tegenstelling tot de reguliere debiteuren. Uit de tabel blijkt dat het grootste gedeelte van de openstand betrekking heeft op het belastingjaar 2021. De totale openstand ten opzichte van 2020 is gestegen met € 1,2 miljoen tot € 3,1 miljoen eind boekjaar 2021, voornamelijk door het opleggen van aanslagen forensenbelasting en het verwerken van aanvragen omgevingsvergunningen in de laatste maanden van 2021.
Voor vorderingen die langer dan een jaar open staan is er een voorziening gevormd, de zogeheten voorziening dubieuze belastingdebiteuren. Het saldo van de voorziening ten opzichte van 2020 is nagenoeg gelijk gebleven en bedraagt € 0,3 miljoen per 31 december 2021.

Debiteuren Sociaal Domein (v/h Werk, Inkomen en Zorg)

Het openstaand saldo van de debiteuren Sociaal Domein eind 2021 is met € 0,8 miljoen gedaald ten opzichte van het saldo eind 2020. De grootste daling is zichtbaar bij de kredietverleningen op basis van het Besluit Bijstandverlening Zelfstandigen (BBZ) voor € 0,3 miljoen voornamelijk door het buiten invordering stellen van schulden. Buiten invordering stellen van schulden vindt plaats omdat de schuld te oud is, een regeling getroffen wordt of omdat de persoon in kwestie in de schuldsanering is beland. De laatste jaren is er extra aandacht voor het debiteurenbeheer van het Sociaal Domein.
In het verslagjaar is het debiteurenbestand extra onder de loep genomen vanwege een (schattings)wijziging in het bepalen van de voorziening dubieuze debiteuren. Het risico op terugbetaling wordt voortaan op debiteurenniveau (voorheen op totaalniveau) bepaald. Het economische risico van de debiteuren Sociaal Domein ligt bij de gemeente en is met de nieuwe systematiek bepaald op gemiddeld 44% (voorheen 45%). Voor dit risico is een voorziening dubieuze debiteuren Sociaal Domein gevormd. Per 31 december 2021 heeft de voorziening een saldo van € 2,3 miljoen. Bij de oude systematiek lag het saldo € 27.000 hoger.

Overige debiteuren
In onderstaande tabel is het verloop weergegeven van de openstand overige debiteuren per rekeningjaar 2018 tot en met 2021. De openstand voor rekeningjaar 2021 bedraagt € 1,2 miljoen en wordt onderscheiden in vorderingen van publiekrechtelijke aard voor € 0,1 miljoen en in vorderingen van privaatrechtelijke aard voor € 1,1 miljoen. De voorziening dubieuze overige debiteuren heeft een saldo van € 0,5 miljoen per einde boekjaar 2021.

Ten opzichte van 2020 is het openstaande saldo aan het einde van het boekjaar sterk afgenomen, namelijk van € 3,8 miljoen op 31 december 2020 naar € 1,2 miljoen op 31 december 2021. In de laatste maanden van 2021 zijn er veel minder reguliere verkooptransacties te zien (onder andere gemeentelijke en/of provinciale bijdragen in wegonderhoud € 1,1 miljoen) dan in de laatste maanden van 2020. Verder zijn de gesprekken rond twee grote openstaande vorderingen voor dienstverlening (in totaal € 0,7 miljoen) in het eerste kwartaal afgerond en de desbetreffende vorderingen afgewikkeld.
Eind februari 2022 is in totaal € 0,9 miljoen ontvangen voor de op 31 december 2021 openstaande vorderingen.

Voorziening dubieuze vorderingen
Bij de categorieën belastingdebiteuren, debiteuren WIZ en de overige debiteuren is reeds melding gemaakt van de stand van de desbetreffende voorziening. Conform het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten (BBV) wordt de voorziening geëlimineerd op de balanspost overige vorderingen. Daar het onderdeel krediethypotheken van de debiteuren WIZ wordt aangemerkt als financiële vaste activa (overige langlopende leningen) wordt de voorziening voor de krediethypotheken ad € 164.000 niet geëlimineerd op balansonderdeel overige vorderingen maar op het balansonderdeel financiële vaste activa.
Samenvattend kan gesteld worden dat de totale voorziening dubieuze vorderingen (inclusief de voorziening voor het onderdeel krediethypotheken) gedurende 2021 met ruim € 0,5 miljoen is afgenomen tot een bedrag van € 2,5 miljoen op 31 december 2021. Deze, per saldo, afname van de voorziening is voornamelijk het gevolg van afwikkeling van oude, tot bij de jaarrekening 2021 als dubieus aangemerkte, overige debiteuren vorderingen.
Het verloop van de voorziening geeft voor de verschillende categorieën overige vorderingen het volgende beeld te zien:

• Belastingdebiteuren: een toename van € 27.000 (van € 287.000 naar € 314.000).
• Debiteuren WIZ: per saldo een afname van € 110.000 (van € 2,4 naar € 2,3 miljoen), waarin een toename € 24.000 (van € 140.000 naar € 164.000) voor het onderdeel debiteuren krediethypotheken.
• Overige debiteuren: een afname van € 438.000 (van € 498.000 naar € 60.000).

Liquide middelen

 
Overlopende activa

Vooruitbetaalde bedragen
Voor de dienstverlening 2022 zijn reeds voorschotten verstrekt, onder andere voor het product onderwijs aan huisvesting noodlokalen € 0,8 miljoen en voor het product beheer openbare ruimten voor afvalinzameling € 1,6 miljoen.

Nog te ontvangen bedragen
Het saldo van de nog te ontvangen bedragen voor een bedrag van € 29,8 miljoen wordt gevormd door: van de belastingdienst te ontvangen aangifte BTW-compensatiefonds € 17,9 miljoen (2020: € 14,0 miljoen), de nog te ontvangen afvalstoffenheffing (in verband met diftar) € 2,2 miljoen, nog van het Rijk te ontvangen aanvulling op de algemene uitkering € 2,2 miljoen, de nog te ontvangen bijdrage van het Rijk voor ruiming conventionele explosieven € 1,3 miljoen en de nog te ontvangen rente voor geldleningen ug € 0,8 miljoen.
In het hiervoor genoemde saldo is als categorie nog te ontvangen overig € 109.000 aan vooruit ontvangen vorderingen faciliterend grondbeleid verwerkt, bestaande uit 19 verschillende projecten. Voor 13 projecten is er sprake van een anterieure overeenkomst waardoor deze als 'verhaalbare kosten' aangemerkt kunnen worden; in totaal een bedrag van -/- € 88.000. Dit zijn de zogeheten verhaalbare kosten die op basis van een overeenkomst op derden verhaald kunnen worden. Voor de overige 6 projecten is de overeenkomst nog in bewerking, terwijl er wel sprake van verhaal is. Hier is dus sprake van 'nog te verrekenen kosten' voor in totaal € 197.000.